JAMOATCHILIK NAZORATI INSTITUTINING SHAKLLANISHI VA RIVOJLANISHINING ASOSIY TENDENSIYALARI

Abstract

Maqolada jamoatchilik institutining shakllanishi va rivojlanishining asosiy tendensiyalari tahlil qilingan. Bundan tashqari, rivojlanish bosqichini turli davrlarga ajratib o‘rgangan olimlarning fikrlari va qarashlari tahlil qilingan. jamoatchilik nazorati ijtimoiy sohaning o‘zini o‘zi tartibga solish usuli hisoblanadi. Ushbu usul tartib va barqarorlikni ta’minlash uchun huquqiy normalar yordamida va tizimning tarkibiy qismlari orqali amalga oshiriladi. Jamoatchilik nazoratining mohiyati, mazmuni va yo‘nalishi ushbu ijtimoiy tizimning mohiyati va turi bilan belgilanadi. Jamoatchilik nazorati ibtidoiy, arxaik jamiyatlarda hozirgi rivojlangan sanoat jamiyatlariga qaraganda butunlay boshqacha bo‘lgan. Arxaik jamiyatlarda bu oddiy kechgan bo‘lsa, sanoat jamiyatlarida esa murakkablashib boradi. Jamiyat va shaxs o‘rtasidagi munosabatlarni tartibga soluvchi asosiy mexanizmlardan biri bo‘lgan davlat nazorati mamlakatning barqaror rivojlanishida muhim o‘rin tutadi. Shu bilan birga, jamiyat, uning fuqarolik institutlari va barcha fuqarolar davlat va hokimiyat faoliyatini jamoatchilik nazorati orqali, mavjud ijtimoiy normalar, qadriyatlar, huquqiy normalardan foydalangan holda nazorat qiladi. Jamoat tashkilotlari davlat hokimiyati organlari bilan birgalikda davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari faoliyati ustidan nazoratni, zarur hollarda esa jamoatchilik nazoratini amalga oshirishi mumkin. Bu ikki holat bir-biriga zid emas. Shuningdek, davlat boshqaruvining shaffof mexanizmini yaratish uchun jamoatchilik nazorati adekvat bo‘lishini ta’minlash zarur bo‘ladi.