TEMIR ELEMENTINING SPORTCHILAR ORGANIZMIGA TA’SIR XUSUSIYATLARI

Authors

  • Zilola Shopulatovna Shaydullayeva O‘zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti
  • Dilnavoz Toshkan qizi Berdiyeva Central Asian University O‘zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti

Keywords:

sport, chidamkorlik, temir tanqisligi, immunitet, ferritin

Abstract

Temir - bu chidamkorlik talab qilinadigan barcha sport turlari uchun juda muhim bo‘lgan organizm mineral elementidir. Temir energiya almashinuvi, kislorod tashish va kislota-ishqor muvozanatidagi funksiyasi tufayli optimal sport ko‘rsatkichlariga erishish uchun uning qondagi miqdori muhim ahamiyat kasb etadi. Chidamkorlikka ega sportchilar temirga bo‘lgan ehtiyojning ortishi va oziq-ovqatni yetarli darajada iste’mol qilmaslik tufayli sport natijalariga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Ushbu maqola temirning maksimal va submaksimal mashqlardagi roli haqida umumiy ma’lumot beradi va temir tanqisligining jismoniy mashqlar samaradorligiga ta’sirini tavsiflaydi. Chidamli sportchilarda temir tanqisligi xavfini oshiradigan mexanizmlar, shu jumladan jismoniy mashqlar bilan bog‘liq yallig‘lanishga oid tajribalar keltirilgan. Sportchilarni temir tanqisligi uchun skrining ma’lumotlari va dietani o‘zgartirish yoki temir qo‘shimchalari orqali temir iste’molini oshirish bo‘yicha takliflar berilgan.

References

Миронова, Е.Н. Организация рационального питания спортсменов-легкоатлетов в тренировочно-соревновательной деятельности / Е.Н. Миронова // НАУКА-2020. - 2018. -№.3(19). - С. 152-156.

Метельская, В.А. Скрининг-метод определения уровня метаболитов азота в сыворотке крови / В.А. Метельская, Н.Г. Гуманова // Клиническая лабораторная диагностика. - 2005. - № 6. - С. 15-18.

Особенности функционирования системы глутатиона при физических нагрузках и влияние на нее алиментарных факторов/ С.А. Колесов, Р.С. Рахманов, Т.В. Блинова [и др.] // Спортивная медицина: наука и практика. - 2017.- № 2.- Т.7.- С. 39-45.

Оценка адекватности восстановительного периода в профессиональной деятельности при физических и психоэмоциональных нагрузках по гормональному статусу организма/ Р.С. Рахманов, Т.В. Блинова, С.А. Разгулин [и др.] //Медицинский альманах. - 2017. - № 2 (47).- С. 146-150.

Оценка адекватности питания профессиональных хоккеистов с шайбой / Е.С. Богомолова, Р.С. Рахманов, Р.Ш. Хайров [и др.] // Профилактическая медицина как научно-практическая основа сохранения и укрепления здоровья населения. Сборник научных трудов. Выпуск 6. / Под общей редакцией д. м. н., проф. М.А. Поздняковой. – Н. Новгород: Издательство «Ремедиум Приволжье», 2019. - С. 39 - 42.

A-Z of nutritional supplements: dietary supplements, sports nutrition foods and ergogenic aids for health and performance / H. Geyer, H. Braun, L. M. Burke, S. J. Stear, L. M. Castell / Br J Sports Med. - 2011. - №45. - P. 752-754. 164

Biomarkers of physical activity and exercise / G. Palacios, R. Pedrero - Chamizo, N. Palacios, [et al.] / Nutr. Hosp. - 2015. - Vol. 31. - Suppl. 3. - P. 237 - 244.

Brancaccio, P. Creatine kinase monitoring in sport medicine. / P. Brancaccio, N. Maffulli, F.M. Limongelli // BrMed Bull. - 2007; 81-82: 209-230.

Bytomski J.R. Fueling for Performance. / J.R. Bytomski // Sports Health. – 2018. - № 10(1) – P. 47-53.

Cameroonian professional soccer players and risk of atherosclerosis / J.R. Nasseu, V.J. Ama Moor, R.D.M. Takam [et al.] // BMC Res Notes. - 2017; 10(1): 186. Doi: 10.1186/s13104-017-2508-x.

Changes in blood biochemical markers before, during, and after a 2 - day ultramarathon / K. Arakawa, A. Hosono, K. Shibata [et al.] // Open. Access. J. Sports. Med. - 2016. - Vol. 7. - P. 43 - 50.

Circulatory endotoxin concentration and cytokine profile in response to exertional-heat stress during a multi-stage ultra-marathon competition / SK. Gill, A. Teixeira, L. Rama [et al.] // Exerc Immunol Rev. - 2015 - vol. 21. - Р. 114-128.

Cooper, R. Creatine supplementation with specific view to exercise/sports performance: an update. / R. Cooper, F. Naclerio, J. Allgrovel // Journal of the International Society of Sports Nutrition. - 2012. - № 9. - Р. 33.

Coso, J.D. Dose response effects of a caffeine-containing energy drink on muscle performance: a repeated measures design. / J.D. Coso, J. Salinero, C. GonzalezMillan // Journal of the International Society of Sports Nutrition. - 2012. - № 9. - Р. 21.

Creatine-Kinase- and Exercise-Related Muscle Damage Implications for Muscle Performance and Recovery. / M.F. Baird, S.M. Graham, J.S. Baker, G.F. Bickerstaff // J Nutr Metab. - 2012; 2012: 96036. Published online. Doi: 10.1155/2012/960363.

Danie, R.M. Daytime pattern of post-exercise protein intake affects wholebody protein turnover in resistance-trained males. / R.M. Danie, J. Areta, V.G. Coffey // Nutrition & Metabolism. - 2012. - Vol. 9 - P. 91.

Downloads

Published

2023-12-20

How to Cite

Shaydullayeva , Z. S., & Berdiyeva , D. T. qizi. (2023). TEMIR ELEMENTINING SPORTCHILAR ORGANIZMIGA TA’SIR XUSUSIYATLARI. SCHOLAR, 1(34), 281–291. Retrieved from https://researchedu.org/index.php/openscholar/article/view/5695

Issue

Section

Articles