MIRZACHO‘L BOTANIK GEOGRAFIK RAYONINING O‘RTACHA SHO‘RLANGAN TUPROQLARIDA RUBIA TINCTORUM L. O‘SIMLIGINING O‘SISH VA RIVOJLANISH ASSPEKTLARI
Keywords:
Rubia tinctorum, dorivor o‘simlik, gullash, vegetatsiya, ildizpoya, introduksiya, plantatsiya, asspekt.Abstract
Maqolada Mirzacho‘lning o‘rtacha sho‘rlangan tuproqlarida R.tinctorum L. o‘simligining o‘sish va rivojlanish asspektlariga oid ma’lumotlar keltirilgan. O‘rtacha sho‘rlangan Mirzacho‘l tuproqlarida 1-vegetatsiya yilida ildizpoyaning ko‘karuvchanligi (100 % ) va saqlanishi (68,0%) yuqori ekanligi aniqlangan. Bir oylik tabiiy tinim davridan so‘ng urug‘larning labaratoriya unuvchanligi 3 % ni tashkil etdi. Uch oylik tinim davridan so‘ng esa urug‘larning unuvchanligi 6 % gacha ko‘tarildi. Rubia tinctorum o‘simligining o‘rtacha sho‘rlangan tuproqlarda o‘sish va rivojlanishi, zararkunanda va kasalliklarga chidamliligi hamda introduktsion talab darajasidagi standartlarga mos kelishini aniqlash maqsadida tajriba-sinov ishlari Sirdaryo viloyatining Boyovut tumani xududida amalga oshirildi.
Idizpoyasi uzun qo‘ng‘ir rangda shoxlangan, yo‘g‘on, bo‘g‘inli, ko‘p boshli. Ildizpoya bo‘lakchalarining yo‘g‘onligi 2-18 mm. Ildizpoyasi bir yilda 8-12 tagacha bo‘g‘in hosil qiladi. Barglari tuxumsimon, yaltiroq, juda ham qisqa bandli, ostki tomonidagi yo‘g‘on tomirlari dag‘al ilmoqli tuklar bilan qoplangan, poyada 4-6 gacha to‘p-to‘p bo‘lib joylashgan.
Tadqiqotlarimiz davomida R. tinctorum urug‘lari unuvchanligiga stratifikatsiyalashning ta’siri aniqlandi. Olingan natijalar R. tinctorum urug‘larini stratifikatsiya qilish urug‘ unuvchanligiga ijobiy tasir qilishini ko‘rsatadi.
References
To‘xtayev, B. (2009). O‘zbekiston sho‘r yerlarida dorivor o‘simliklar introduksiyasi.Toshkent.
To‘xtayev, B. (2007). Интродукция и подбор солеустойчивых лекарственных растений на засоленных землях // Узб. биол. журнал. № 2. Тошкент.
Xolmatov, X., Axmedov, O‘. (1995). Farmakognoziya. Tashkent.
Belolipov, I., To‘xtayev, B., Qarshiboyev, X. (2011). O‘simliklar introduksiyasi fanidan ilmiy tadqiqot ishlarini o‘tkazishga oid metodik ko‘rsatmalar.Guliston,
Ashurmetov, O.,To‘xtaev, B. (2003). Dorivor o‘simliklar introduktsiyasining tarixi, muammolari va istiqbollari: Respublika ilmiy – konferentsiya materiallari. Xiva.
Akjigitova, N. (1982). Галофильная растительность Средней Азии и её индикационные свойства. Ташкент.
Belolipov, I. (1972). Интродукция растений с узким экологическим ареалом в г. Ташкенте // Интродукция и акклиматизация растений.Ташкент.
To‘xtaev, B., Shakarboev. E. (2013). O‘zbekistonda bioxilma-xillikni o‘rganishning hozirgi holati va istiqboldagi yo‘nalishlari, yutuqlari va istiqbollari. Respublika ilmiy-amaliy konfrentsiya materiallari.Toshkent.
Флора Узбекистана.(1955).Ташкент.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
