ЎЙИН ФAЛСAФAСИ

Ўйин ўзининг турли кўринишларида фалсафа, эстетика, этнография, педагогика, психология, социология, биология ва бошқа фанлар нуқтаи назаридан ўрганилади. Ўйинни тушунишга ёндашувларнинг хилма-хиллиги уни фалсафий тушунишга уринишлар натижасида пайдо бўлди. Aммо шунга қарамай, ўйиннинг умумий назариясининг ривожланишининг бошланиши И. Кант, Ф. Шиллер, кейинчалик Г. Спенсер асарлари билан боғлиқ. Бугунги кунда фалсафий ва психологик фикрнинг бир қатор соҳалари ўйинни мустақил тадқиқот соҳаси сифатида илгари сурмоқда. Бундан ташқари, бу нафақат боланинг ўйинига тегишли. Масалан, ўйин назариялари ҳақида кўплаб тренинглар, интерфаол ва интенсив ўқув дастурлари қурилган. Мақолада фалсафий манбаларда ўйин тушунчасини кўриб чиқадиган асосий адабий манбаларнинг тизимли таҳлили келтирилган. Aмалий маънода мақоладан ўйин усулларига асосланган ҳар хил турдаги машғулотлар учун дастурларни ишлаб чиқишда фойдаланиш мумкин. Шунингдек, мақола қимор ўйинлари, ўсмирлар субкултуралари билан боғлиқ психологик хавфлар феноменини ўрганишда талабга эга бўлиши мумкин, чунки, бизнинг фикримизча, улар ҳам асосан ўйин шаклида амалга оширилади. Ўйин шоир бадиий тафаккури эволюциясини белгилаб берувчи омил сифатида талқин этилади. Бундан ташқари, ўйиннинг амбивалент ҳодисасида доминант ( ўйиннинг спонтанлиги ёки ўйиннинг тартиблилиги) тарихий вазиятга қараб белгиланади. Экзистенциал бетартиблик ҳам, вақт ҳам бўлиши мумкин бўлган элементар бузғунчи принципга қарши курашнинг даъвоси доимий бўлиб қолмоқда. Шоир ижодий мантиққа вайронагарчилик қонуниятларига қарши чиқади ва шунинг учун ҳам мақола муаллифи онтологик муносабатлар модели ва дунёни билиш усули сифатида ўйин-ижодкорлик тушунчасига алоҳида эътибор беради.